Afroamerički imigranti u Sovjetskom Savezu
Migracije Afroameričkog stanovništva u SSSR tokom 1930-ih godina nisu bile retkost. Na stotine imigranata napuštalo je zauvek svoja mesta rođenja, domove, porodice i familije, u potrazi za boljim životom u prvoj socijalističkoj zemlji na planeti.
Jedan deo ovih putnika bio je vođen političkim uverenjima, ali je većina napuštala svoja ognjišta usled ekonomskih teškoća usred Velike depresije, kao i rasizma u Sjedinjenim Američkim Državama, uključujući i segregacionistički “Jim Crow” zakon na američkom jugu.
Lookalni istoričari države Virdžinije snimili su dokumentarni film o Afroamerikancu Josifu Staljinu Kimu Rounu, koji je bio prvo dete afroameričkih roditelja rođeno u SSSR-u.
Njegov je otac, Džozef J. Roun, bio član tima afroameričkih agronoma, koji su angažovani zbog svoje stručnosti da unaprede proizvodnju pamuka u sovjetskoj Republici Uzbekistanu.
Džozefu je odato priznanje zbog rada na razvijanju uspešnog hibrida američkog i lokalnog pamuka koji je sposoban da raste brže u Uzbekistanu, nakon čega mu je ponuđeno sovjetsko državljanstvo koje je odmah prihvatio. Ostao je sovjetski državljanin sve do svoje smrti 1940. godine.
Sovjetski Savez je oštro kritikovao odnos američkog društva prema crnim Amerikancima, a nekoliko stotina Afroamerikanaca koji su emigrirali u Sovjetski Savez bili su zapanjeni načinom na koji su tamo tretirani.
Glasine su ubrzo dospele i do američkog tla, pa je jedna grupa afroameričkih umetnika pohitala u SSSR da snimi dokumentarni film o “belom društvu bez rasizma”, a među njima je bio i poznati pesnik iz Harlema Langston Hjuz.
Film nikada nije završen, ali je Hjuz proputovao veći deo SSSR-a, pa čak i sreo starijeg Rouna u Uzbekistanu.
Prema Hjuzovom svedočenju, Roun mu je ispričao da je pre dolaska”jedva znao gde je Sovjetski Savez” i da nije bio komunista, ali da je kasnije postao. Hjuz je takođe osvedočio da su plate u SSSR-u bilo znatne veće od onih u SAD, tokom godina Velike depresije, kao i da su klasne razlike bile jedva uočljive.
Kada je mlađi Roun rođen u Uzbekistanu, 4. decembra, 1931. godine, njegova majka Sejdi je imala pristup medicinskoj nezi o kojoj su Afroamerikanci u SAD mogli samo da sanjaju. “Imala je najmanje pet medicinskih sestara da joj pomognu oko mene”, kaže Josif. “Imala je sve ono što je neophodno za zdrav razvoj deteta”.
Josif kaže da se seća susreta sa drugim istaknutim Afroamerikancima koji su posetili SSSR. Najveći među njima je operski izvođač i aktivista za građanska prava Pol Robeson, koji je došao na svoju inicijativu da upozna lidera zemlje Staljina. “Pol Robeson me je nosio na ramenima,” kaže Josif.
Robeson je tom prilikom otpevao sovjetsku himnu na Engleskom jeziku, zbog čega je kasnije nailazio na probleme u američkoj muzičkoj industriji.
Josif je u filmu ispričao i anegdotu, kada je, još kao dečak, vozeći se autobusom u Taškentu, video čoveka iz Afrike. “Rekao sam:” Mama, mama, vidi, crnac! ‘ I svi su u autobusu počeli da se smeju. Onda su me neki ljudi pitali, “Hoćeš da kažeš da ne znaš da si crn? ‘”.
Kao i mnogi drugi crni Amerikanci koji su došli u Sovjetski Savez tokom ovog perioda, Josifov otac je pričao da se tamo uopšte nije susretao sa rasizmom. Rekao je da je jedini incident kojeg je mogao da se seti onaj, kada su ga izvređala dva bela Amerikanca u frizerskoj radnji u Moskvi, nakon čega su ih berberi izbacili iz radnje.
