Istorija britanskog kolonijalizma otkriva da je otvorena nacionalna i rasna podela u redovima britanske vojske osmišljena sa ciljem prezervacije dominacije engleskog nacionalnog identiteta nad komandnim pozicijama unutar vojne strukture, kao i minimalizacije gubitaka među pripadnicima upravo te nacionalne kategorije, koja vidi svoj nacionalni interes u ekspanzionizmu, kolonijalizmu i, danas, imperijalizmu.

Stoga se može posmatrati i kao taktička diskriminacija u cilju efektnog ostvarenja vojno-političkog i ekonomskog interesa imperije.

U prvim pohodima na teritorije Azije i Afrike, Britanci su neretko dočekivani sa žestokim otporom lokalnog stanovništva, a tamo gde su uspostavili svoju vlast vrlo brzo su se suočili sa većim brojem spontanih ili bolje organizovanih ustanaka potčinjenih naroda.

Iako slabije organizovani i lošije naoružani, narodi britanskih kolonija nanosili su teške gubitke britanskim trupama, a Britanci su se vremenom suočavali i sa naporima da uguše simultane ustanke u različitim delovima svoje imperije.

U takvoj situaciji britanska vojska regrutuje sve veći broj Velšana, Škota i Iraca, koji su uglavnom gurani u prve redove pri sukobima sa kolonizovanim narodima, i koji su podneli najveće gubitke.

Vojna okupacija nije mogla dati dugoročne rezultate bez pomoći političkog i kulturnog preobražaja, pa su britanske vojne trupe uvek bile potpomognute i misionarima čiji je zadatak preobraćanja lokalnog stanovništva u Hrišćanstvo bio preduslov daljeg uspešnog kulturnog i političkog potčinjavanja domorodaca. To je upravo ono što je izdvajalo britanski sistem kolonijalne uprave od francuskog, nemačkog ili italijanskog.

Naime, Britanci su prvi shvatili važnost kulturnog potčinjavanja domorodaca i stvaranja kolonijalne svesti među potlačenim narodima, te je superiornost evropskih vrednosti promovisana kroz britanski sistem školstva kome su u kolonijama imali pristup pripadnici preobraćene domorodačke elite, sa kojima je kasnije ostvarena saradnja i koji su pomagali britansku administraciju kolonije.

Tako se u kolonijama pod britanskom upravom razvila i prividna autonomija lokalnih upravljača, što je dovelo i do manjeg stepena fizičke represije nad domorocima u poređenju sa situacijom u drugim zapadno-evropskim kolonijama.

Sa druge strane, otpor kolonizaciji Afrike i Azije među evropskim stanovništvom nije postojao, pa je narativ o širenju civilizacije među divljacima bio opšte prihvaćen u celokupnoj zapadnoj Evropi.

Eksploatacija i represija, kao i buđenje nacionalne svesti među kolonizovanima, dovodi do sve češćih sukobljavanja sa kolonizatorima, dok otpor kolonijalnoj svesti i jačanje nacionalnog, verskog, i kulturnog identiteta pojedinih naroda dovodi kolonizatore do novog problema održavanja mira u dalekim predelima imperije sa ograničenim vojnim resursima i ljudstvom.

Ustanci Gurka ratnika u Nepalu, Zulua u Južnoj Africi, Matabele plemena u Rodeziji, itd…primorali su Britance da relociraju veći deo svojih trupa u područja gde su pobune bile učestalije i izvesnije.

U Sudanu su Mahdisti 1885. naneli Britancima i Egipćanima žestok poraz i zbrisali celokupnu kolonijalnu vojsku, od čega su se Britanci godinama oporavljali da bi 14 godina kasnije poslali nove trupe da povrate izgubljenu teritoriju pod vlast britanske krune.

U Irskoj je formiranje Irske Republikanske Armije zahtevalo dodatno angažovanje Britanaca, pa se računa da je samo u gradu Kork 1920. bilo prisutno više britanskih vojnika nego u celoj državi Indiji, takođe britanskoj koloniji.

U Natalu su Zulu ratnici 1789. počistili dva britanska garnizona u bici kod Isandlwane, kao i jedan broj britanskih doseljenika civila.

Sve je to naravno izazvalo žestoke retribucije i još veću angažovanost britanskih trupa u kolonijama, ali i otvorilo novo poglavlje u taktici kolonijalnog rata, gde se u sukobima sa domorodačkom populacijom sve češće pribegavalo korišćenju plaćeničkih trupa sastavljenih od kolonizovanog stanovništva, bilo kao zasebnih jedinica treniranih, obučavanih i snabdevenih od strane imperije, ili u sklopu britanske vojske.

Beneficije od služenja u redovima kolonizatora su bile višestruke, od pristupa britanskom školstvu u kolonijama za porodice vojnika, preko zdravstvenih usluga, do poslova u administraciji kolonije, a niske najamnine domorodačkih regruta nisu opterećivale britanski budžet. Britanci su najzad dobili topovsko meso i minimalizovali mogućnost engleskih žrtvi u sukobima sa kolonizovanim narodima.

Britanci su tako ograničili svoja direktna borbena dejstva na pružanje artiljerijske podrške i snabdevanje prvih linija odbrane, nešto slično kao što danas rade u Iraku i Siriji, gde se ograničavaju na vazdušne udare dok se drugi kolonizovani narodi bore za njihove interese.

Tako je oko milion i po indijskih regruta korišćeno u održavanju reda i mira među kolonizovanim narodima, jer su po britanskom modelu rasne kategorizacije Indijci imali posebno mesto, i smatrani su za lojalne subjekte.

Međutim, čak ni Indijcima nije bilo dozvoljeno da učestvuju u Burskom ratu 1899-1902, između Britanaca i Holanđana u Južnoj Africi, jer se smatralo da bi tako obojeni vojnici mogli doći i na ideju da napadnu svoje bele gazde.

U Sudanu su u te svrhe korišćeni egipatski vojnici, a u Nepalu su Britanci angažovali Gurke, koji su važili za neustrašive ratnike, i još prilikom prvog pokušaja osvajanja Nepala 1815. naneli Britancima težak poraz.

Po sporazumu u Sugaliju, Britanci su insistirali na vojnoj saradnji sa Gurkama, kojima je još tada omogućeno da pristupe britanskim redovima u zamenu za novac i druge beneficije. 5000 nepalskih vojnika je odmah pristalo, a vremenom je njihova zastupljenost u britanskoj vojsci premašila cifru od 250.000.

Gurke su tako korišćeni da suzbiju pobune u britanskim kolonijama širom sveta, a njihovo angažovanje u dva svetska rata bilo je veoma značajno, dok je broj njihovih žrtvi premašio cifru od 60.000.

Nakon nacionalnog oslobođenja i nezavisnosti afričkih i azijskih zemalja tokom drugog dela 20. veka, Gurke su nastavili da služe pod britanskom zastavom u netransparentnim akcijama održavanja neo-kolonijalnog statusa zemalja Trećeg Sveta.

Sve teža ekonomska situacija u Nepalu primorava mlade ljude da se masovno prijavljuju u trening kampove britanske vojske i postanu britanski plaćenici.

Nakon brutalne jednogodišnje obuke, Gurke potpisuju petogodišnji ugovor sa britanskom vojskom i bivaju angažovani širom svetskih žarišta da brane britanski nacionalni interes. U zamenu za svoju usluge, osim novčane zarade pruža im se i mogućnost apliciranja za britansko državljanstvo kao i eventualna selidba porodice na britansko tlo.

Nedavno je u medije dospeo tračak onoga što se odvija na ratnim područjima gde Gurke služe u britanskim redovima, kada su iskrsle fotografije gde se vidi divljačko odsecanje glava mrtvim Talibanima u Avganistanu nakon sukoba sa Britancima.

Vojska Britanije je naravno stala u odbranu Gurki nakon komešanja javnosti, tvrdeći da su postupili po naređenju pošto im je naloženu da obezbede DNK primerke za navodno istraživanje koje vojska sprovodi. Tako se pretpostavlja i da Gurke uživaju apsolutni imunitet od krivičnog gonjenja.

Međutim, ono što je po prvi put izazvalo debatu u samom Nepalu, jeste angažovanje Gurki u borbama protiv sopstvenog naroda. Nepalski Maoisti, koji se već godinama bore protiv nepalske kompradorske vlasti odgovorne za smrt preko 15.000 i raseljenje preko 100.000 nepalskih civila, suočili su se, pre mirovnog ugovora iz 2006. i sa Gurkama u službi nepalske vojske.

Maoisti tvrde da će raspustiti Gurke i zabraniti služenje u redovima stranih vojski, ukoliko dođu na vlast.

U Britaniji se ipak vodi drugačija debata. Javnost ne postavlja pitanja o angažovanju plaćenika iz siromašnih zemalja u redovima britanske vojske, niti o etičnosti angažovanja siromašnih mladića iz neo-kolonija u borbama protiv drugih kolonizovanih naroda, već se podstiče rasprava o rasnoj jednakosti unutar vojske, problemu diskriminacije i manjim primanjima nepalskih Gurki u odnosu na njihove kolege iz Britanije.