U rubrici „Presek nedelje Globalnog juga“ koju priprema analitičar Srđan Radanović ispred portala Opseg, donosimo presek i analizu nekih od najvažnijih političkih, ekonomskih i društvenih događaja iz perspektive zemalja Globalnog juga. U trećem delu osvrnućemo se na događaje koji su obeležili nedelju od 27. oktobra do 1. novembra 2025:

Banditi sa liste terora: HTŠ i OVK

Zapadno podržavani novi sirijski režim Hajat Tahrir-al Šama, posredstvom Turske i Saudijske Arabije, priznao je nezavisnost tzv. Republike Kosovo, okupiranog dijela teritorije Republike Srbije. Ovo je potez koji je očekivan mnogo prije, jer je „nova Sirija“ okupirana Sirija. Ona kao država faktički više ne postoji. Zamislite samo paradoks koji upućuje na to da je više državništva i oblika suverenosti postojalo u toku zvjerskog građanskog rata i zapadne agresije, nego sada.

Padom Bašara al Asada pao je i posljednji oblik hrišćanske autonomije na Bliskom istoku, zaštite hramova i drugih svetilišta. Građanski rat se nije zaustavio padom Asada, već je prešao u svoju posljednju, rekao bih, genocidnu fazu. Od pada Damaska do danas, gotovo su nestali hrišćani, a Alaviti su zabijeni duboko u svoje pećine i domove, jer nemaju pravo da žive pod novim „inkluzivnim“ režimom.

Bivši čelnik britanske obavještajne službe MI6, Ričard Mur je pri odlasku sa funkcije ovog septembra naveo čime se najviše ponosi u svom mandatu. Ono što je istakao i podvukao je rušenje 53-godišnjeg sistema u Siriji. Bez ustezanja je rekao kako je insistirao na saradnji sa pripadnicima Al-Kaide i njihove sirijske podružnice HTŠ.

Novi režim u Siriji je prirodno podržan od strane okolnih država i regionalnih sila poput Turske, Izraela, Saudijske Arabije, itd. Iako se Donald Tramp predstavlja kao neko ko okreće list u američkoj politici i zaustavlja ratove, on svakako ne zaustavlja američki imperijalizam. Džolani, predsjednik Sirije, ide u prvu posjetu Vašingtonu što je ujedno i prva posjeta jednog sirijskog zvaničnika Americi. Navodno će fomirati koaliciju za borbu protiv ISIS-a, čitaj protiv Irana, jer je ISIS projekat Amerike i njenih bliskoistočnih saveznika.

Vljosa Osmani koja je takođe veoma bliska terorističkim organizacijama poput UČK, u potpuno prirodnoj atmosferi je razgovarala sa Džolanijem i Bin Salmanom, jer je to linija koja podržava terorizam na Balkanu.

Bašar al Asad je od samog početka zauzimao jasan i dosljedan stav protiv priznanja nezavisnosti tzv. Kosova, podržavajući suverenitet i teritorijalni integritet Srbije. Nakon jednostranog proglašenja nezavisnosti 2008. godine, Sirija je odbila da prizna tzv. Kosovo i više puta je u javnim izjavama i diplomatskim nastupima potvrđivala da to pitanje smatra unutrašnjim pitanjem Republike Srbije. Asad je isticao da bi priznavanje tzv. Kosova predstavljalo opasan presedan u međunarodnim odnosima, jer bi narušilo temeljna načela suverene jednakosti i poštovanja teritorijalnog integriteta država, kao i otvorilo put drugim secesionističkim pokretima širom svijeta.

Sirija je, u skladu s tim stavom, u međunarodnim institucijama i forumima, uključujući Ujedinjene nacije, zastupala pozicije koje su u skladu sa interesima Srbije, odbijajući pritiske zapadnih zemalja da se priključi onima koji su priznali tzv. Kosovo.

Venecuela na nišanu

Država Trinidad i Tobago postala je „američki nosač aviona“ odobrivši stacioniranje američke vojske na njenoj teritoriji i usidravanje bojnih brodova na njenim obalama. Venecuela je suspendovala brojne ugovore sa tom državom jer direktno podriva suverenitet Karakasa, a premijer je proglašen personom non grata.

Borba protiv trgovine drogom je ništa drugo nego težnja za obaranjem režima u Karakasu, odnosno vlasti Nikolasa Madura. Agencija za suzbijanje droga iz 2024. godine uopšte ne pominje Venecuelu, i procjenjuje da samo 8% kokaina koji je namenjen SAD prelazi preko njene teritorije. Tokom dva mjeseca, administracija Donalda Trampa rasporedila je 10.000 američkih vojnika u region, okupila najmanje osam brodova američke mornarice i podmornicu oko sjeverne obale Južne Amerike, usmjerila bombardere B-52 i B-1 da lete blizu venecuelanske obale i naredila udarnoj grupi nosača aviona Džeralda R. Forda – koju američka mornarica naziva „najsposobnijom, najprilagodljivijom i najsmrtonosnijom borbenom platformom na svijetu“ – da se smjesti u zonu odgovornosti Južne komande SAD. A sada je novih 16.000 vojnika stacionirano u Portoriku. To znači da je u okviru administracije pobijedio Marko Rubio, glavni zagovarač intervencije, a Grenel otišao sa ključnih pozicija. Iako je Maduro pristao na određene ustupke Americi tokom pregovora sa Grenelom, to Rubiju nije odgovaralo –

Maduro je proglašen šefom narko kartela, a Venecuela prijetnjom bezbjednosti domovine. Od tada je glavi Madura skočila vrijednost duplo, Pentagon je dobio odriješene ruke da gađa brodove kartela, a CIA je počela da vrši operacije iznutra.

Od svih američkih napora da se svrgnu režimi tokom Hladnog rata, samo 10% je bilo djelimično uspješno, sve ostalo se završilo u građanskom ratu i sveopštoj anarhiji. Vazdušnim udarima Amerika nikada nije svrgnula lidera, ako izuzmemo Miloševića, ali je i za to bilo neophodno djelovanje Otpora i DOS-a.

Anketa YouGov-a sprovedena u septembru pokazala je da se 62% odraslih građana SAD „snažno ili donekle protivi upotrebi vojne sile SAD za invaziju na Venecuelu“, a 53% se snažno ili donekle protivi „upotrebi vojne sile SAD za svrgavanje predsjednika Venecuele Nikolasa Madura“.

Rat u Gazi ne staje

Izrael je nastavio napade na Gazu nakon što je Hamas optužen da ne sprovodi sporazum i napada izraelske snage. Vazdušni napadi su nastavljeni, a žrtve povećane. Tramp je rekao da je njegovim posredstvom okončan sukob dug 3000 godina, koji je ipak svega nakon par sati nastavljen u punom jeku.

Zdravstvene službe u Gazi navode da je od stupanja na snagu primirja (10. oktobra) do kraja oktobra ubijeno najmanje 218 Palestinaca i povrijeđeno oko 598, prema izvještaju od 31. oktobra. Narod Gaze je u par navrata dao do znanja da se ne osjeća sigurno, i da je primirje nepostojeće.

Srđan Radanović (portal Opseg)¹

1. https://opseg.org/  ↩