Narodni heroj Gojko Nikoliš – 110 godina od rođenja

Danas (11. avgusta) obeležavamo rođendan doktora Gojka Nikoliša, narodnog heroja, učesnika Narodnooslobodilačkog rata, generala-pukovnika Jugoslovenske narodne armije, člana Srpske akademije nauka i umetnosti, istoričara, pisca, i idejnog tvorca Vojno-medicinske akademije.

Nikoliš je rođen 1911. godine od oca Mihajla, pravoslavnog sveštenika, i majke Katarine, u selu Sjeničak, na Kordunu, u tadašnjoj Austrougarskoj, gde je pohađao osnovnu školu, pre nego što je upisao gimnaziju u Karlovcu, a zatim u Sremskim Karlovcima. Medicinski fakultet upisao je u Beogradu, gde je postao član SKOJ-a i Komunističke partije Jugoslavije.

Već 1937. odlazi kao dobrovoljac u Španiju, gde se bori na strani komunista u Španskom građanskom ratu.

Za vreme Narodno-oslobodilačkog rata organizovao je sanitetsku službu i vršio dužnost referenta saniteta Vrhovnog štaba.

Učestvovao je u Igmanskom maršu januara 1942. godine, i bio je zadužen za zbrinjavanje ranjenika.

U Jajcu je formirao sanitetsku školu, iz koje je izašlo preko 200 bolničara.

Januara 1943. nakon Bitke na Neretvi, organizovao je transport 4500 ranjenika za Crnu Goru.

Nakon rata bio je načelnik Sanitetske službe JNA i ambasador Jugoslavije u Indiji. Njegov referat “Organizacije sanitetske službe u uslovima partizanskog ratovanja” poslužio je kao osnova za organizovanje saniteta Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije.

Njegova prva supruga, narodna heroina Ivanka Moačević ubijena je u ustaškom logoru za vreme NOB-a, a drugu suprugu, Francuskinju, upoznao je tokom službe u Indiji.

Nikoliš je 1981. objavio svoje “Memoare – Korijen, stablo, pavetina”¹, gde je opisao svoj život, od pastoralnog detinjstva na Kordunu, preko burnih gimnazijskih, studentskih i ratnih dana, do života u oslobođenoj Jugoslaviji. Ovo delo je vredno i jedinstveno svedočanstvo ne samo njegovog života, već života čitave socijalističke Jugoslavije.

Nikoliš je 1992. sa suprugom Margo napustio Beograd i otišao za Francusku, gde je preminuo 11. jula 1995. godine.