Glavna asocijacija većini ljudi na izvoz kafe je svakako Brazil, ali možda će vas iznenaditi činjenica da je Vijetnam odmah na drugom mestu po ukupnom izvozu kafe već dugi niz godina. Ono što gotovo sigurno niste znali jeste to da je za takvo stanje stvari dobrim delom odgovorna nekadašnja Istočna Nemačka, ali o tome ubrzo.

Kafu su prvi put u Vijetnam doneli francuski kolonizatori sredinom 19. veka. Njihov plan je bio da u visoravni Taj Nujen uspostave komercijalne plantaže sa krajnjim ciljem izvoza i zarade. Prvu fabriku za preradu kafe će podići tek 40-ih godina prošlog veka, ali nedugo zatim će početi i proces dekolonizacije koji ubija želju Francuske da finansijski podrži bilo koji deo vijetnamske privrede.

Početak Vijetnamskog rata će nažalost uskoro učiniti dotadašnji privredni razvoj zemlje skoro nebitnim. U periodu od 1965-1975., SAD i njeni saveznici će na Vijetnam baciti više od sedam i po miliona tona eksploziva, skoro 70 milona litara hemikalija poput agensa „oranž“¹, i sa zemljom sravniti 85% svih sela. Slobodni Vijetnam će morati da počne „od nule“, a nova narodna vlast je imala većih problema od kafe u prvim posleratnim godinama.

Uporedo sa time se na tržištu kafe dešava tzv. „Crni mraz“ koji uništava dve trećine brazilske žetve i dovodi do dupliranja cene kafe 1976. godine. Tržišna nestabilnost se naročito jako osetila u Istočnoj Nemačkoj koja je uvoznu kafu skupo plaćala devizama. Nakon strahovitog troška od 700 miliona zapadnih maraka, Centralni komitet vladajuće Jedinstvene socijalističke partije Nemačke odlučuje da potraži novo rešenje unutar socijalističkog bloka.

Delegacija DDR sa Honekerom² na čelu sleće u Hanoj decembra 1977. da pripremi teren za tešnju ekonomsku saradnju dvaju zemalja. Dovoljno govori to što je među članovima delegacije bila i Margaret Miler, glavni partijski stručnjak za agrarna pitanja i uzgoj biljaka. Vijetnam zvanično postaje član SEV³ sledeće godine, čime je znatno olakšana ekonomska saradnja sa zemljama Istočnog bloka i otvaraju se vrata realizaciji većih projekata.

Ubrzo se kreće u akciju planom da se u pokrajini Dak Lak oslobodi 10.000 hektara zemlje radi uzgoja kafe. Za nekih 11.000 radnika koji će se naseliti tamo bilo je neophodno izgraditi kompletnu infrastrukturu iz ničega. DDR tom prilikom obezbeđuje finansije i mašineriju za sve od puteva, škola i stručnog kadra, do kompleksnih sistema za navodnjavanje pa čak i hidroelektrane u vrednosti od 20 miliona dolara. Zauzvrat će od Vijetnama dobiti polovinu ukupnog prinosa kafe narednih 20 godina.

Malo je reći da je poduhvat bio uspešan – proizvodnja kafe je počela da raste 20-30% svake godine, a Vijetnam je vremenom postao drugi najveći izvoznik kafe na svetu. Na žalost po istočne Nemce, prva žetva je došla na red tek 1990. godine kada je njihova zemlja već prestala da postoji.

Vuk Prlainović